قلب

قلب یا دل یک اندام ماهیچه‌ای است که مسئول پمپاژ خون به شریان‌ها ب‍‌وسیلهٔ حرکات ضربان‌دارمتناوب است و به این صورت خون را به همهٔ نواحی بدن ارسال می‌کند قلب انسان به طور متوسط حدود ۷۰ بار در دقیقه می‌تپد قلب انسان بین دو شش در بدن قرار دارد و به گونه‌ای قرارگرفته‌است که رأس (apex) آن متمایل به سمت چپ و پایین قرارمی‌گیرد و همواره بخشی از آن درحال فعالیت و بخشی در حال استراحت است و در هر بار ضربان، قلب به مدت ۰٫۴ثانیه در حال استراحت خواهدبود بافت قلب نیز هم ‌چون دیگر بافت‌های بدن نیاز به تغذیه دارد که تغذیهٔ قلب برعهدهٔ عروق کرونری (تاجی) می‌باشد. ابعاد قلب در یک فرد بزرگسال حدود 6x9x12 سانتیمتر و وزن آن در آقایان حدود 300 و در خانمها حدود 250 گرم (یعنی حدود 0.4 درصد وزن کل بدن) می‌باشد قلب توسط یک دیواره عضلانی عمودی به دو نیمه راست و چپ تقسیم می‌شود. نیمه راست مربوط به خون سیاهرگی و نیمه چپ مربوط به خون سرخرگی است. هر یک از دو نیمه راست و چپ نیز مجددا بوسیله یک تیغه عضلانی افقی نازکتر به دو حفره فرعی تقسیم می‌شوند. حفره های بالایی که کوچکتر و نازکتر هستند بنام دهلیز موسوم بوده و دریافت کننده خون می‌باشند. حفره‌های پایینی که بزرگتر و ضخیم‌ترند بطن های قلبی هستند و خون دریافتی را به سایر اعضاء بدن پمپ می‌کنند. پس قلب متشکل از چهار حفره است: دو حفره کوچک در بالا (دهلیزهای راست و چپ ) و دو حفره بزرگ در پایین (بطنهای راست و چپ). دهلیزها حفره هایی از قلب هستند که خون را از خارج فلب (دهلیز چپ خون را از ریه ها و دهلیز راست از سایر قسمتهای بدن) دریافت میکند. بطنها حفره هایی از قلب هستند که خون را به خارج از قلب پمپ مینمایند. هر دو پمپ سمت راست و سمت چپ قلب، همزمان و هماهنگ با یکدیگر عمل میکنند. ابتدا دو دهلیز و سپس دو بطن همزمان با هم منقبض شده و پس از انقباض، همزمان با هم استراحت می نمایند.
اندوکارد : لایه پوشاننده قسمت داخلی قلب را گویند.
پریکارد : لایه و پرده پوشاننده در خارج قلب را گویند.

ماهیچه ی قلب

ماهیچۀ قلب یا میوکارد (myocardium) قسمت وسط دیوارۀ قلب است که ضخیم‌ ترین لایۀ آن است و از بافت ماهیچه‌ای تشکیل شده است.
بافت قلب از سه قسمت بوجود آمده است لایه درونی که درون‌شامه endocardium نامیده می‌شود، لایه ماهیچه‌ای میانی که ماهیچۀ قلب myocardium است و لایه بیرونی که آب‌شامه Pericardium نام دارد. لایه عضلانی ماهیچۀ قلب که ضخیم‌ترین لایه قلب است از عضلات مخطط تشکیل شده‌است که به صورت غیر ارادی منقبض می‌شوند. میوکارد از نظر توان انجام انقباضات مداوم در طول حیات فرد استثنا است و ادامه حیات انسان به آن وابسته‌است.

درون‌شامه قلب

درون‌شامه قلب یا آندوکارد (به انگلیسی: Endocardium) لایه داخلی قلب و پوشش دهنده حفره‌های دهلیزی و بطن است. سلول‌های رویان‌شناسی و زیست‌شناسی این بخش از قلب٬ شباهت زیادی به سلول‌های رگ‌های خونی دارد درون‌شامه در کنترل فعالیت‌های لایهٔ بالایی خود٬ ماهیچه قلب (میوکارد)٬ یعنی انقباض قلب٬ نیز نقش داشته و در دوران جنینی نیز٬ نقش مهمی در تکامل ساختار قلب برعهده دارد.

فیزیولوژی عضله قلبی

قلب از سه نوع عمده عضلهٔ قلبی تشکیل‌شده‌است:
عضله دهلیزی
عضله بطنی
فیبرهای عضلا نی تخصص عمل‌یافته تحریکی – هدایتی

عضله دهلیزی

دو سوراخ فوقانی قلب هستند که توسط دیواره‌ای ماهیچه‌ای از یک‌دیگر جدا شده‌اند اندازهٔ بطن‌ها از دهلیزها بزرگ‌تر است؛ و وظیفهٔ آن‌ها تلمبه کردن خون به داخل بطنهای قلب است.
هر دهلیز دارای دو سوراخ یا دریچه ‌است که یکی از آن‌ها موجب ورود خون از طریق سیاهرگها به دهلیز؛ و دیگری موجب خروج خون از دهلیز به بطن قلب می‌شود. دهلیز راست خون را از طریق سیاهرگهای اجوف تحتانی و بالایی دریافت نموده و از دریچهٔ سه ‌لختی به بطن راست منتقل می‌کند؛ دهلیز چپ خون اکسیژنه را از طریق سیاهرگ ریوی دریافت نموده از راه دریچهٔ میترال (دولختی) آن را به بطن چپ منتقل می‌کند
دهلیزها از بوسیله ی دیواره بین دهلیزی از هم جدا می‌شوند. گره سینوسی قلب در داخل دهلیز راست قرار دارد.

دهلیز ها خود به دو دهلیز چپ و راست تقسیم میشوند

دهلیز چپ

دهلیز چپ (انگلیسی: Left atrium) یکی از دو دهلیز قلب است که در سمت چپ قرار گرفته است.

خون برگشت شده از ششها به‌وسیلهٔ چهار سیاهرگ (وریدهای ریوی) به داخل دهلیز چپ می‌ریزد.
خون ریوی در سیستول قلبی در دهلیز چپ جمع شده با آغاز دیاستول از طریق دریچه میترال وارد بطن چپ می‌شود.
به دلیل بالاتر بودن فشار در گردش خون قلب چپ دیواره دهلیز چپ قطورتر از دهلیز راست می‌باشد اما از نظر اندازه کوچکتر از دهلیز راست است.

دهلیز راست

خون برگشته از تمام قسمت‌های بدن، به‌ غیر از ریه ‌ها توسط سه سیاهرگ (ورید) به داخل دهلیز راست می‌ریزد. این سه سیاهرگ عبارتند از:
الف- بزرگ سیاهرگ زبرین که خون قسمت‌های بالای بدن (قفسهٔ سینه، سر و گردن و اندام‌های فوقانی) را به دهلیز راست می‌آورد.
ب- بزرگ سیاهرگ زیرین که خون قسمت‌های پائین (شکم و اندام‌های تحتانی) را در دهلیز راست می‌ریزد.
ج- سینوس کورونری (Coronary Sinus)، که خون تیرهٔ قسمت اعظم ماهیچهٔ قلب را به دهلیز راست می‌آورد خون سیاهرگی در سیستول قلبی در دهلیز راست جمع شده با آغاز دیاستول از طریق دریچه سه لتی وارد بطن راست می‌شود.
گره سینوسی قلب در دیواره دهلیز راست قرار دارد. به دلیل بالاتر بودن فشار در گردش خون قلب چپ دیواره دهلیز چپ قطورتر از دهلیز راست می‌باشد اما از نظر اندازه کوچکتر از دهلیز راست است.
توضیحی در مورد فیبرهای عضلا نی تخصص عمل‌یافته تحریکی – هدایتی:
سیستم هدایتی قلب در واقع ایمپالس‌های الکتریکی را تولید و هدایت می‌کند این فیبرها به دلیل محتوی کم فیبریل‌های انقباضی به‌طور ضعیف منقبض می‌شوند انواع دهلیزی و بطنی عضلهٔ قلبی به همان روش عضلهٔ اسکلتی منقبض می‌شوند به استثنای این که مدت انقباض بسیار طولانی‌تر است.